Antarktik: Zabrinutost zbog brzog topljenja morskog leda
Na Antarktiku led se mijenja – od minimuma ljeti do maksimuma zimi, ali u posljednjih nekoliko godina obim morskog leda se smanjuje ljeti i veći dio ovog morskog leda nije na vidiku. I naučnici su sve više uznemireni da se to možda nikada neće vratiti.
„Antarktik se čini veoma udaljenim, ali tamošnji morski led je toliko važan za sve nas“, rekla je za Live Science Ela Gilbert, polarni klimatski naučnik.
Do nedavno, antarktički morski led je fluktuirao između relativno stabilnih ljetnjih minimuma i zimskih maksimuma. Ali, nakon rekordnog minimuma u 2016. godini stvari su počele da se mijenjaju. Ubrzo su uslijedila još dva rekordna minimuma, uključujući najmanji minimum ikada u februaru 2023. godine. Kako je zima počela u martu te godine, naučnici su se nadali da će se ledeni pokrivač vratiti. Ali, ono što se umjesto toga dogodilo ih je zaprepastilo: led na Antarktiku je doživio šest mjeseci rekordno niske vrijednosti. Na vrhuncu zime u julu, kontinentu je nedostajao komad leda veći od Zapadne Evrope.
„Svi smo mislili da je minimum toliko loš koliko će biti. To je bila 2023. godina, a ne 2070. godina“, rekao je Arijan Purič, istraživač klime na Antarktiku koji je naveo i da je sada, 2024. godine, obim morskog leda dostigao još jedan skoro rekordno nizak nivo: samo 766.400 kvadratnih milja 20. februara. Na Antarktiku je došlo do duboke „promjene režima“ i naučnici se utrkuju da shvate šta će uslijediti.
„Kada pritisnete bilo koji dio klimatskog sistema, on ima talasne efekte koji se osjećaju širom svijeta – ne nužno odmah, ali mnogo godina kasnije“, rekla je Gilbert.
Kada ljeto pređe u zimu na Antarktiku, morski led se širi sa svojih minimuma od oko tri miliona kvadratnih milja na sedam miliona kvadratnih milja, pokrivajući četiri odsto Zemljine površine u nepravilnoj, porcelanskoj površini. Većina ovog morskog leda raste zimi tokom višesedmične polarne noći, na područjima otvorene vode na plutajućoj ledenoj polici koja se obavija oko kontinenta. Pod udarom žestokih vjetrova iz unutrašnjosti, rupe u morskoj vodi, ili polinias. Obalni ledeni mozaik služi u različite svrhe. Prvo, ovaj jarak morskog leda zagrijava morsku vodu sa sve nesigurnijeg kopnenog leda na kontinentu, štiteći njegove viseće glečere. Površina morskog leda takođe reflektuje dio sunčeve energije nazad u svemir u procesu poznatom kao albedo efekat.
Plutajuće platforme takođe igraju ključnu ulogu u antarktičkom ekosistemu, obezbjeđujući stanište za stvorenja kao što su pingvini. Morski led takođe pomaže da se pokrene pokretna traka cirkulacije okeana. Zapravo 40 odsto globalnog okeana vodi porijeklo od obale Antarktika, što ga čini vitalnim u regulisanju regionalne klime širom planete.
Neposredni uticaji otopljavanja su pred nama. Na primjer, pad iz 2022. izazvao je masovno odumiranje hiljada carskih pingvina na zapadnom Antarktiku, a naučnici očekuju da će od 2023. godine pronaći još više smrtnih slučajeva. Takođe 2022. godine, istočni Antarktik je doživio najveći toplotni talas ikada zabilježen. Predviđa se da će duboke okeanske struje koje okružuju Antarktik, koje su već usporile za 30 odsto od 1990-ih, usporiti za dodatnih 40 odsto do 2050. godine.
Unatoč ubrzanom odgovoru izazvanom povratnim albedo povratnim informacijama, naučnici paze da pad antarktičkog morskog leda ne nazovu nepovratnom prelomnom tačkom.
