Masivna svemirska stijena, procijenjena na veličinu četiri Mont Everesta, udarila je u Zemlju prije više od tri milijarde godina – a uticaj je mogao biti neočekivano koristan za najranije oblike života na našoj planeti.
Tipično, kada se veliki svemirski kamen sruši na Zemlju, udari su povezani sa katastrofalnim razaranjem, kao u slučaju nestanka dinosaurusa prije 66 miliona godina, kada je asteroid širok oko 6,2 milje pao na obale poluostrva Jukatan u današnjem Meksiku.
„Zemlja je tada bila mlada i sasvim drugačije mjesto za život kada se meteorit S2, za koji se procjenjuje da ima 50 do 200 puta veću masu od asteroida koji je izazvao izumiranje dinosaurusa, sudario sa planetom prije 3,26 milijardi godina“, kaže Nađa Drabon, docentkinja planetarne nauke na Univerzitetu Harvard za CNN, prenosi Politika.
Ona je takođe glavni autor nove studije koja opisuje uticaj S2 i ono što je uslijedilo nakon toga.
„Još nije nastao složen život, a bio je prisutan samo jednoćelijski život u obliku bakterija i arheja“, objasnila je Drabonova dodajući da su okeani vjerovatno sadržali nešto života u sebi, ali ne toliko kao danas, dijelom zbog nedostatka hranljivih materija.
Kada je meteorit S2 udario, uslijedio je globalni haos – ali udar je takođe pokrenuo sastojke koji su možda obogatili život bakterija. Nova otkrića mogla bi da promijene način na koji naučnici razumiju kako su Zemlja i njen novonastali život reagovali na bombardovanje svemirskih stijena nedugo nakon formiranja planete.
Rano u istoriji Zemlje, svemirske stijene su često pogađale Zemlju. Procjenjuje se da su „džinovski udarci“, veći od 10 kilometara u prečniku, udarali Zemlju najmanje svakih 15 miliona godina, prema autorima studije, što znači da je najmanje 16 džinovskih meteorita udarilo Zemlju tokom arhejskog eona, što je trajao od prije četiri milijarde do dvije i po milijarde godina. Ali, posljedice tih uticaja nisu dobro shvaćene. Imajući u vidu geologiju Zemlje koja se stalno mijenja, u kojoj su masivni krateri prekriveni vulkanskom aktivnošću i kretanjem tektonskih ploča, teško je pronaći dokaze o tome šta se dogodilo prije miliona godina.
„Ovi događaji sigurno su značajno uticali na nastanak i evoluciju života na Zemlji. Ali, kako tačno, ostaje misterija“, rekla je Drabonova.
Ona i njene kolege sproveli su terenski rad u potrazi za tragovima u stijenama planine Barberton Mahondžva u Južnoj Africi. Tamo se u stijenama mogu naći geološki dokazi o osam udarnih događaja, koji su se desili prije između 3,6 milijardi i 3,2 milijarde godina, i pratiti kroz sitne udarne čestice meteorita zvane sferule. Male, okrugle čestice, koje mogu biti staklaste ili kristalne, nastaju kada veliki meteoriti udare u Zemlju i formiraju sedimentne slojeve u stijenama koje su poznate kao ležišta sferula, a na uzorku uzetom od drugog udara meteorita mogu se vidjeti sfere, pa je tim prikupio niz uzoraka u Južnoj Africi i analizirao sastav i geohemiju stijena.
„Naši dani obično počinju dugim pješačenjem u planine da bismo došli do naših lokacija za uzorkovanje. Ponekad imamo sreće da imamo zemljane puteve koji nas zbližavaju. Na lokaciji detaljno proučavamo strukture u stijenama preko sloja udara i koristimo čekiće za vađenje uzoraka za kasnije analiza u laboratoriji“, pojasnila je.
Meteorit S2 je bio veličine između 37 i 58 kilometara u prečniku kada je udario u planetu. Efekti su bili brzi i žestoki. Cunami je zahvatio svijet, a toplota od udara bila je toliko intenzivna da je proključala sa gornjeg sloja okeana. Kada okeani proključaju i ispare, oni formiraju soli poput onih uočenih u stijenama neposredno nakon udara. Prašina ubrizgana u atmosferu od udara zamračila je nebo u roku od nekoliko sati, čak i na suprotnoj strani planete. Atmosfera se zagrijala, a gust oblak prašine spriječio je mikrobe da pretvore sunčevu svjetlost u energiju. Svaki život na kopnu ili u plitkim vodama odmah je osjetio štetne efekte, a ti efekti bi potrajali od nekoliko godina do decenija. Na kraju, kiša bi vratila gornje slojeve okeana, a prašina se slegla.
Ali, okruženje dubokog okeana bila je druga priča. Cunami je uzburkao elemente poput gvožđa i izvukao ih na površinu. U međuvremenu, erozija je pomogla da se obalni otpad isprati u more i oslobodi fosfor iz meteorita. Laboratorijska analiza je pokazala porast u prisustvu jednoćelijskih organizama koji se hrane gvožđem i fosforom odmah nakon udara. Život se brzo oporavio, a onda je napredovao.
„Prije udara, bilo je malo, ali ne mnogo života u okeanima zbog nedostatka hranjivih materija i donora elektrona kao što je gvožđe u plitkoj vodi. Uticaj ovog događaja bio je takav da je oslobodio esencijalne hranjive materije, kao što je fosfor“, navela je Drabonova dodajući da je život u vrijeme udara bio mnogo jednostavniji.
