Stručni tim za izradu nominacionog dosijea za upis „Arheološkog nalazišta Caričin grad – Iustiniana Prima“ na Uneskovu Listu svetske baštine formiran je u Republičkom zavodu za zaštitu spomenika kulture u januaru 2024. godine. Ova vest je saopštena putem društvenih mreža, a postupak nominacije za upis na listu svetske baštine predstavlja važan korak za očuvanje kulturnog nasleđa. Caričin grad je podigao vizantijski car Justinijan I (527-565) u blizini mesta rođenja, sa namerom da bude novo administrativno i arhiepiskopsko sedište provincije Ilirik. Ovo je bilo sa ciljem ojačanja vlasti Vizantije i omogućavanja širenja hrišćanstva.
Caričin grad, poznat i kao Iustiniana Prima, predstavlja značajno arheološko nalazište iz vizantijskog perioda. Ovo nalazište se nalazi u današnjem selu Karanovac, u blizini grada Lebana. Grad je osnovan od strane vizantijskog cara Justinijana I i predstavlja jedan od najvažnijih gradova koje je taj vladar izgradio u okviru svoje ambiciozne programske politike obnove vizantijskog carstva. Nalazište se prostire na površini od oko 54 hektara i obuhvata ostatke utvrđenja i crkava, kao i razne druge građevine iz tog perioda.
Osim toga, Caričin grad je bio važno administrativno, versko i kulturno središte u to vreme. Vizantijski car Justinijan je uložio značajne napore u izgradnju grada, kako bi ojačao vlast Vizantije i omogućio širenje hrišćanstva na prostoru današnje Srbije. Grad je bio sedište provincije Ilirik, kao i arhiepiskopsko sedište. Zahvaljujući svom položaju, Caričin grad je postao centar intenzivne verske i kulturne delatnosti, te je bio dom brojnim manastirima i crkvama.
Smatra se da je grad doživeo pad i opustošenje tokom seobe naroda, kada su ga osvojili Goti. Međutim, i nakon ovog perioda, grad je i dalje ostao značajno kulturno i versko središte, sve do svog konačnog napuštanja u srednjem veku. Danas, Caričin grad predstavlja jedno od najvažnijih arheoloških nalazišta u Srbiji, koje svedoči o bogatoj kulturnoj i istorijskoj prošlosti ovog regiona.
Proces nominacije za upis na Uneskovu Listu svetske baštine je složen i zahtevan, te zahteva stručan pristup i detaljnu pripremu. Formiranje Stručnog tima za izradu nominacionog dosijea predstavlja značajan napredak u ovom procesu. Tim će biti odgovoran za prikupljanje, pripremu i dokumentovanje svih potrebnih podataka i informacija, koje će biti predstavljene Uneskovom komitetu radi razmatranja i donošenja odluke o upisu na listu svetske baštine.
Ukoliko bude uspešno nominovan, upis Caričinog grada na Uneskovu Listu svetske baštine bi imao značajan uticaj na očuvanje i promociju ovog istorijskog nalazišta. Uneskov dodatak listi svetske baštine predstavlja međunarodno priznanje za izuzetno univerzalne vrednosti kulturnog ili prirodnog dobra, te podržava njihovo očuvanje i zaštitu za buduće generacije. Takođe, upis na listu svetske baštine sa sobom donosi i dodatnu promociju i turističku valorizaciju, te bi to imalo pozitivan uticaj na lokalnu zajednicu, kroz razvoj turističke industrije i privlačenje većeg broja posetilaca.
Upravo zbog toga je važno da se ovom procesu posveti posebna pažnja i resursi, kako bi se osiguralo da se Caričin grad adekvatno zaštiti i očuva za buduće generacije. Pored toga, nominacija za upis na Uneskovu Listu svetske baštine predstavlja i priliku da se ovo značajno istorijsko nalazište međunarodno afirmiše i promoviše kao deo globalnog kulturnog nasleđa.
Ukupno gledano, formiranje Stručnog tima za izradu nominacionog dosijea za upis „Arheološkog nalazišta Caričin grad – Iustiniana Prima“ na Uneskovu Listu svetske baštine predstavlja značajan korak ka očuvanju i promociji kulturnog nasleđa Republike Srbije. Ova vest je pozitivna vest, koja predstavlja važan napredak u procesu nominacije, te daje nadu da će Caričin grad uskoro dobiti međunarodno priznanje za svoju istorijsku i kulturnu vrednost. U narednom periodu se očekuju dalje aktivnosti Stručnog tima, te se nadamo da će nominacioni dosije biti uspešno pripremljen i predstavljen Uneskovom komitetu.
