Više od 10 posto Srba napustilo je Kosovo i Metohiju prošle godine zbog stalnog pritiska Prištine, navodi se u izvještaju Međunarodne krizne grupe „Ka normalnim odnosima između Kosova i Srbije“.
Međunarodna krizna grupa ističe da su tenzije na Kosovu i Metohiji porasle od dolaska na vlast premijera privremenih prištinskih institucija Aljbina Kurtija, i da odlasci Srba ubrzavaju već postojeći trend. Procjenjuje se da je do jedne trećine Srba otišlo u poslednjih osam godina.
U 2015. godini broj Srba na Kosovu i Metohiji bio je procijenjen na 145.000, a do 2023. godine pao je na manje od 100.000. Iako su tačni brojevi nepoznati zbog bojkota Srba na posljednjem popisu 2011. godine, srpske vlasti kažu da je još 13 posto Srba napustilo Kosovu i Metohiju tokom prošle godine.
Kurtijeva vlada od stupanja na dužnost podiže tenzije u četiri opštine na severu Kosova i Metohije gdje su Srbi većina. Odbijanje Prištine da dodeli veću autonomiju Srbima jedan je od dva glavna razloga za tenzije sa Beogradom, a drugi je odbijanje Beograda da prizna nezavisnost Kosova.
Prema izvještaju, Beograd i Priština su ostvarili „oblik preklapanja suvereniteta na severu Kosova i Metohije“ i Beograd je obezbeđivao obrazovanje, zdravstvenu zaštitu i Priština provođenje zakona i sudstvo, ali je Kurti na sever Kosova i Metohije poslao teško naoružanu policiju, uveo embargo na srpsku robu, potisnuo srpske institucije i zabranio upotrebu srpske valute.
Priština je 2021. godine počela da sprovodi svoju vlast na severu Kosova i Metohije raspoređujući velike, militarizovane specijalne policijske snage, što je dovelo do bojkota i masovnih ostavki Srba na funkcijama u prištinskim institucijama, ukazuje Međunarodna krizna grupa.
Međunarodna krizna grupa smatra da će broj Srba na Kosovu i Metohiji verovatno opadati bez obzira na dijalog Beograda i Prištine, ali da će stopa promena skoro sigurno zavisiti od nivoa tenzija, percepcije bezbednosti i politike.
Krizna grupa je istakla da je najbolji put ka dobrim odnosima Beograda i Prištine kompromis kojim „Srbija prihvata nezavisnost Kosova u zamenu da Kosovo srpskoj manjini da značajnu samoupravu“.
Međunarodna krizna grupa smatra da bi EU trebalo da ohrabri Prištinu da preusmeri rad policije u severnim opštinama na zadovoljavanje potreba zajednice i da specijalne jedinice ne bi trebala da koristi u svakodnevnom radu policije, kao i da bi na sever Kosova i Metohije trebalo da pošalje više policajaca koji govore srpski jezik.
Takođe se ocenjuje da EU treba da ohrabri Prištinu da ublaži svoje oštre bezbednosne mere na severu, uključujući povlačenje specijalne policije, a na Srbiju da „izvrši pritisak“ da u potpunosti sarađuje u naporima, uključujući one od strane KFOR-a, da zatvori administrativnu liniju za „krijumčarenje oružja“.
Međunarodna krizna grupa takođe smatra da Priština treba da radi na tome da se zadovolje potrebe srpske manjine na severu Kosova i Metohije, posebno u zapošljavanju, zdravstvenoj zaštiti i školovanju, te da bi EU i države članice trebalo da „pritisnu strane da razviju alternativne načine za postizanje istog cilja“.
